Сэтинньи 18, 19 күннэригэр Саха театрын биир чаҕылхай талааннаах артыыскатыгар Елена-Сергеева-Румянцеваҕа анаан Освальд Заградник “Охсор чаһыы дуораана” диэн пьесатынан испэктээкил премьерата буолар.
Көрөөччүлэргэ тапталлаах артыыскалара Елена Сергеева-Румянцева урут Нина Заречная, Регана, Сарахана Күүкэнньик, Кэт Марсден, Кыҥнаҕар Кэтириис курдук үрдүк таһымнаах сүрүн оруолларынан киэҥник биллэрэ. Оттон кэлин “Тиэтэйбиккэ” Огдооччуйа, “Максим” испэктээкилгэ Аммосов кэргэнэ Раиса Цугель, аатырбыт драматург Пиранделло суруйбут “Хайа аарымаларыгар” Илсэ Паулсен графиня курдук талааннаахтык айыллыбыт оруолларынан билэр буолбуттара.
Кэнники кэмҥэ айбыт сиппит-хоппут уобарастарынан Б.Шоу “Пигмалионугар” профессор Хиггинс, Э.Эристиин “Маарыкчаан ыччаттара. 1-гы көстүү: Уоттаах сүрэхтэр” испэктээкилигэр Никодим аҕабыыт кэргэнэ Мелания ийэбит, оттон Т. Семушкин “Алитет хайаҕа күрүүр” испэктээкилигэр губревком үлэһитэ Лось кэргэнэ Наталья Семеновна Русакова буолаллар. Артыыска ханнык баҕарар оруолу киһи хараҕар быраҕыллар гына тыыннаан, ис туруктаан биэрэр маастар. Онон хайа да түгэҥҥэ көрөөччү болҕомтотун тардар ураты туруктаах артыыска.
Поляк драматура И.Вилквист “Гельвер түүнэ” диэн пьесатынан режиссер Василий Борисов туруорбут “Бүтэһик малыыппа” испэктээкилгэ Елена Сергеева-Румянцова оҕотун сүтэрэн баран ыарыһах оҕону ылан иитэр дьахтар туһунан уустук оруолу олус итэҕэтиилээхтик, тыҥааһыннаахтык оонньообута. Өйүнэн мөлтөх оҕону үтүөрдэр, киһи гынар ийэ күүстээх баҕата былааска фашизм кэлбитигэр күл-көмөр буолан сүтэр. Онуоха ийэ Карла “ыраас” нация туһугар ыарыһах, кыаммат дьону бултаһан туран суох гынар өлөрүөхсүттэр муҥнарыттан-сордоруттан уолчаанын быыһаары дьулаан быһыыны оҥорорго күһэллэр. “Бүтэһик малыыппа” испэктээкил премьерата 1921 сыл сэтинньи ыйыгар Москваҕа “Киһи” диэн театр ыытар “Диалоги” Норуоттар икки ардыларынааҕы III-с бэстибээлигэр үрдүк ситиһиилээхтик көрдөрүллүбүтэ. Ити аан дойду үрдүнэн икки эрэ киһи оонньуур бастыҥ испэктээкиллэри түмэр уратылаах соҕотох бэстибээл. Испэктээкилгэ Карла уолун Гиэлбэри СӨ норуодунай, Арассыыйа үтүөлээх артыыһа Петр Баснаев толорбута. Москва кириитиктэрэ испэктээкили артыыстар уустук уйулҕаны хамсатар оонньууларын уйадыйан туран үрдүктүк сыаналаабыттара, оттон көрөөччүлэр артыыстар талааннарын сөхпүттэрэ. Кинилэр этиилэриттэн быһа тардыылары суруйар тоҕоостоох.
Галина Николаевна: “Артыыска Елена Сергеева-Румянцева сүдү талаана аччыгый сыанаҕа толору аһылынна, көрөөччү бүүс-бүтүннүү иэйиигэ ылларан олорон көрөр, ол курдук иэйиитин көрөөччүгэ дириҥник тиэрдэр”.
Устудьуон: “Бачча кыра сценаҕа сэрии трагедиятын бүтүннүү биэриэххэ сөбүн көрөн сөхтүбүт. Артыыстар оонньууларын, испэктээкили олус сөбүлээтибит”.
Кириитик Наталья Шаинян: “Гиэлбэр ис туругун артыыска хардатынан, хамсаныытынан өйдүүбүт, оонньуу ис хоһооно ийэ уолунаан сыһыаннаһыыларыгар арыллар. Артыыстар киһи итэҕэйиэ суох хомоҕойдук, чочуонайдык оонньууллар”.
Киртиитик Александр Вислов: “Артыыстар античнай үрдүк ньыманы киһи соһуйон курдук саҥалыы эргитэн аныгы трагическай артыыстар оонньууларыгар кубулуппуттара эмиэ да тургутуу, эмиэ да олус интэриэһинэй.”
Карла оруолунан артыыска үрдүк таһымы ситиспитин “Диалоги” бэстибээл дьэҥкэтик көрдөрөн биһиги үөрүүбүтүн үрдэппитэ. Москва кириитиктэрэ “Бүтэһик малыыппа” испэктээкили киэҥ көрөөччүлэргэ көрдөрүөххүтүн наада диэн баҕаларын эппиттэрэ уонна өссө Москваҕа кэлэн көрдөрөрүҥ диэн ыҥырбыттара.
Быйылгы үбүлүөйдээх сылыгар эрэ буолбакка олох эдэриттэн Елена Диасовна олус көхтөөх, айар үлэттэн олус дьоллонор, элэккэй үөрүнньэҥ майгылаах уонна мэлдьи бэйэтин да, бириэмэтин да харыстаабакка үлэ үөһүгэр сылдьарын сөбүлүүр. Биһиги дьон-норуот тапталын, сүгүрүйүүтүн талба талаанынан ылбыт артыыскабытын Елена Диасовнаны үбүлүөйүнэн истиҥник эҕэрдэлиибит уонна айар үлэтинэн өссө үрдүк чыпчааллары дабайарыгар, тус олоҕор дьолу-соргуну баҕарабыт!
Надежда Осипова
